A vitamini, bağışıklık sistemine destekleyici etkiye sahip olan, yağda çözünme özelliği bulunan bir vitamin olarak karşımıza çıkmakta. Genlerin kopyalanmasında ve bu süreçte herhangi bir sorunun meydana gelmemesinde önemli rolleri bulunmaktadır. A vitaminin, vücut sağlığını korumak adına oldukça önemli bir vitamin olduğunu ve eksiklik yaşanması gibi durumlarda kesinlikle tedavisinin sağlanması gerektiğini görüyoruz. Peki, A vitamini nedir?
A Vitamini Nedir?
Tarihte, ilk keşfedilen vitamin, A vitaminidir. İlk olarak 1913 yılında bulunan vitamin, başlarda büyüme faktörü olarak değerlendirilmiştir. Sonrasında 1930 yılında ise kimyasal yapısı tamamen çözülmüştür. Birçok besinde yer alan A vitamini, genel olarak yağ asidi esteri şeklinde besinlerde bulunmaktadır. Sindirim sırasında hidrolize olan A vitamini, serbest olarak emilmektedir. Emilen vitaminin %90’lık kısmı karaciğerde, %10’u ise diğer dokularda depolanmaktadır. A vitaminlerinin, vücut içerisindeki davranışları hormonlara çok benzetilmektedir. Farklı formlarda bulunabilen A vitamini, büyüme ve gelişimin sağlanması için oldukça kritik bir öneme sahiptir. Provitamin A, sebze ve meyvelerde bolca bulunmaktadır. Vücut ihtiyaç duyduğu halde A vitaminine dönüştürülmektedir. A vitaminin öncüsü olarak değerlendirilmekte olan beta karoten ise bitkilerde yer almaktadır. Diğer yandan A vitaminin aktif ve kanda depolanan formu ise retinol ismi ile anılmaktadır. Ayrıca, A vitamini vücutta retinal palmitat olarak değerlendirilmektedir.
A Vitamini Ne İşe Yaramaktadır?
A vitamini ne işe yarar sorusu da sıkça sorulmakta olan sorulardan birisi olarak öne çıkıyor. A vitaminin vücudumuza birçok faydası olduğunu görmekteyiz. İşte A vitamininin vücudumuzda bulunan işlevleri;
- Retinol ismi ile de anılmakta olan A vitamini, enfeksiyon ve hastalıklara karşı vücudu çok daha dirençli bir hale getirmekte ve vücudun savunma mekanizmasını güçlendirmektedir.
- Akciğer, böbrek ve kalp gibi organların düzenli bir şekilde çalışmasına yardımcı olmaktadır.
- Hücresel iletişim, görme, kemik büyümesi ve farklılaşması, üreme için oldukça faydalı bir vitamin olarak göze çarpıyor.
A Vitaminin Faydaları
A vitamini vücudun çeşitli fonksiyonları üzerinde doğrudan etki sahibi olan bir vitamindir. Vücutta eksik bulunması; gece körlüğü ya da ciltte kuruma gibi çeşitli sağlık sorunlarının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir. Bu sebeplerden dolayı yeterli miktarda alınması oldukça kritiktir. Yeterli A vitamini almanın faydaları ise şu şekildedir;
Kanser Riskini Azaltır
Sebze ve meyveler aracılığı ile vücuda kazandırılmakta olan A vitamini, akciğer kanserine yakalanma ihtimalini ciddi oranda düşürmektedir. Beta karoten açısından zengin bir beslenme programına sahip olmak, ağız ve akciğer kanserinin önlenmesine yardımcı olmaktadır.Ayrıca, karotenin, vücudu kolon kanserine karşı da korumakta olan bir besindir.
Tip 2 Diyabet Tedavisinde Kullanılır
A vitamini türevleri arasında yer alan retionik asit, yapılan çeşitli araştırmalara göre kan şekerini düşürmekte ve dengelemektedir.
Saç ve Cilt Sağlığına İyi Gelmektedir
Vücut dokularının gelişmesini ve büyümesini sağlamaktadır. Sebum üretimini arttırıcı etkileri sebebiyle, saç ve cildin nem oranının dengede tutulmasına yardımcı olur. Sağlıklı saç ve cilt hücrelerinin sayısının artmasını sağlamaktadır.
Karanlıkta Görmeyi Kolay Hale Getirir
Karanlıkta görme bozukluğu gibi sorunlara sebebiyet veren, gece körlüğü ya da bakar körlük gibi rahatsızlıklara karşı önleyici etkilere sahiptir.
Serbest Radikallere Karşı Savaşırlar
Karotinoid, A vitaminin bir çeşidi ve oldukça güçlü bir antioksidandır. Hücrelerde fazlalık halde bulunan elektronların yok edilmesinde etkin bir rol oynar ve bu sayede kanserli hücre oluşumunu ve DNA’ya zarar gelmesini engeller.
Diş ve Diş Eti Sağlığı Üzerinde Olumlu Etkileri Bulunur
A vitaminin yeterli miktarda alınması, sağlık diş eti ve dişler için çok önemlidir. Eksiklik yaşanması durumunda diş eti, diş ve diş kemiklerinde problemlerin ortaya çıktığı görülmektedir.
Epitel Doku Oluşumuna Katkıda Bulunur
Deri ve bağırsak gibi epitel dokuların onarım ve yapımından sorumludur. Yetersiz seviyede alınması durumunda, böbrek ve sindirim sistemlerinde çeşitli sorunlar görülmektedir. Mide, ağız, ince bağırsak ve idrar yolları sağlığının korunmasında ve buralarda bulunan epitel dokularda meydana gelebilecek enfeksiyonlara karşı koruyucu görevi bulunmaktadır.
Mukoz Mebranları Korur
Ağız, burun, boğaz ve akciğerdeki mukoz mebranlarını koruma görevini üstlenmektedir.
A Vitamini Eksikliği Belirtileri
A vitamini eksikliği sonucu vücutta ortaya çıkan semptomlar genel olarak şu şekildedir;
Egzama başta olmak üzere birçok cilt sorunun arkasında A vitamini eksikliği yatmaktadır. Egzama tedavisi için doktorlar tarafından verilen ilaçların çoğunda etken madde olarak alitretinoin bulunmaktadır. Ayrıca A vitamini eksikliği, ciltte iltihaplanma gibi durumların gözükmesine de neden olmaktadır.
A vitamini eksikliği yaşanması, gözlerde kuruluk gibi sorunların yaşanmasına neden olmaktadır.
Ciltte iltihaplara karşı savaşmada etkin rol oynayan A vitamini, akne ve sivilcelere karşı son derece etkilidir. Yetersiz alınması durumunda akne ve sivilcelerde artış meydana gelmesi mümkündür.
A Vitaminini Eksikliğinin Sonucu Ortaya Çıkan Rahatsızlıklar
Kısırlık: Hem kadın hem de erkeklerde, üreme için gerekli bir vitamindir. Vitaminin yeterince alınmaması durumunda, kısırlık görülebilmektedir. Ayrıca kadınlarda tekrarlayan düşüklerin altında da A vitamini eksikliği yatabilmektedir.
Büyümenin Yavaşlaması: Çocukların gelişiminde A vitaminin payı çok yüksektir. Yeterli A vitamini alamayan çocuklarda, boy uzamasının ve kemik gelişiminin yavaşladığı görülmektedir.
Enfeksiyon Sıklığının Artması: Kişiler, enfeksiyonlardan daha çabuk etkilenir hale gelirler. Bu durumun temel sebebi ise bağışıklık sisteminin gücünü kaybetmesidir.
İyileşmeyen Yaralar: A vitaminin temel görevlerinden birisi de kolajen üretimini desteklemek. A vitaminin yetersiz alınması durumunda yaraların iyileşme süresi uzamaktadır. Ayrıca genel olarak şeker hastalarının yaralarını iyileştirmek içinde A vitamini barındıran ilaçlar kullanılmaktadır.
Eksikliği durumunda görülen bu rahatsızlıkların yanı sıra fazla A vitamini tüketimi de bazı rahatsızlıkları ortaya çıkartabilir. Fazla A vitamini tüketilmesi durumunda karaciğer yağlanması görülebilmektedir. Bu durum genellikle aşırı A vitamini takviyesi kullanıldığı durumlarda görülmektedir.
A Vitamini Yüksekliğinin Zararları
- Ciltte kaşıntı, sararma ve çatlama
- Cildin güneş ışığına karşı aşırı duyarlı hale gelmesi
- Özellikle de küçük çocuklarda çift görme
- Saçlarda yağlanma ve saç dökülmesi
- Güçsüz kemikler, şişlik ve şiddetli kemik ağrısı
- Mide bulantısı, baş dönmesi, kusma ve baş ağrısı
- İştahta azalma ya da ani kilo alma
- Yorgun ve uyuşuk gibi hissetmek
- Karaciğer yağlanması
Gibi rahatsızlıkların yüksek oranda A vitamini alınması durumunda ortaya çıktığını görmekteyiz. Bu sebeplerden dolayı A vitamini takviyesi kullanmadan önce kesinlikle doktora danışmanız gerekmektedir. Ayrıca, a vitamini eksikliğini mümkün olduğu kadar diyet programları aracılığı ile karşılamak daha doğru olacaktır.
A Vitamini İçeren Besinler
A vitamini bulunan besinler şu şekilde sıralanabilir;
Retinol içeren besinler
A1 olarak da isimlendirilen retinol, yalnızca peynir, karaciğer, süt, tereyağı ve yağlı balık gibi hayvansal gıdaların içerisinde yer almaktadır. Özellikle de karaciğer ürünleri retinol açısından oldukça zengindir.
Provitamin A İçeren Besinler
Karetenoid bitkilerde bulunan ve vücutta A vitaminine çevrilen bir besindir. Brokoli, tatlı patates, havuç, ıspanak, şalgam ve biber gibi sebzelerde; greyfurt, mango, kayısı, karpuz, nektarin, mandalina gibi meyveler Provitamin A açısından oldukça zengin içeriğe sahip olarak karşımıza çıkmaktadır.
Doğal A vitamini kaynakları
Turuncu renkli sebze ve meyveler, beta karoten ve karotenoid açısından zengindir. Kabak ve havuç gibi sebzelerin yanı sıra kavun gibi meyvelerde oldukça zengin A vitamini içeriğine sahiptir.
Bir yanıt yazın